پژوهشگر نیوز

به گزارش پایگاه خبری پژوهشگر نیوز به نقل از روابط عمومی دانشگاه لرستان، همایش ملی گردشگری، فرهنگ، تمدن و تاریخ با همکاری سازمان‌های مختلف از جمله دانشگاه لرستان، دانشگاه شهید چمران اهواز، سازمان‌های بسیج اساتید استان‌های لرستان و خوزستان، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان در سالن شهید شکوهی دانشگاه لرستان برگزار شد دکتر علی نظری، رئیس دانشگاه لرستان در سخنانی گفت: «مبحث گردشگری یکی از مقوله‌هایی است که امروزه درباره آن سخنان متعدد و به وفور شده است؛ مقالات متعدد نوشته شده و همایش‌های زیادی هم در این رابطه برگزار شده است؛ ما باید به طرف اثربخشی همایش‌ها برویم».

دکتر نظری تشریح کرد: «باید اسلوب همایش‌ها به سوی جامعه محوری تغییر کند؛ گردشگری از حالت سنتی باید خارج شود و گردشگری دانش بنیان را جایگزین کنیم؛ گردشگری که براساس دانش باشد».

وی اظهار داشت: «گردشگری از نگاه اسلام با گردشگری از نگاه دنیای غرب، متفاوت است؛ این تفاوت را باید درنظر داشته باشیم؛ دستاورد گردشگری از نگاه قران کریم، باید انسان را به فکر ترغیب کند؛ گردشگری برای این است که انسان به خالقیت خالق، نظم جهان آفرینش پی ببرد و این نکته انسان باید در خدمت خالق باشد».

رئیس دانشگاه لرستان بیان کرد: «انسان باید در خدمت خالق و پاسخگوی نعمت‌ها باشد؛ ما باید نظام نامه گردشگری داشته باشیم؛ باید در کنار گردشگری، پیوست‌های فرهنگی و معرفت شناسانه داشته باشیم؛ پیشنهاد بنده این است که دانشکده ادبیات و علوم انسانی برای تأسیس پژوهشکده گردشگری با نگاه آینده پژوهی و مبتنی بر دانش بنیان، پیش قدم شود».

دکتر علی نظری، خاطرنشان کرد: «استان لرستان دارای ظرفیت‌های مختلف است؛ اما توجه به این نکته اهمیت دارد که برای استفاده از این ظرفیت چه کار کرده‌ایم و چه می‌خواهیم انجام بدهیم؟ آیا ما گردشگری علمی انجام می‌دهیم؟».

دکتر نظری ادامه داد: «دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان ظرفیت‌های خوبی دارد؛ چرا نباید گردشگری پرندگانی داشته باشیم؟ این شدنی است زیرا دارای ظرفیت عالی آب و هوایی هستیم».

وی ادامه داد: «اردوهای ما چقدر هدفمند هستند؟ باید بعد معرفت افزایی اردوهای گردشگری و دانشجویی را تقویت کرد؛ دانشجویان بین الملل ما چقدر با لرستان و ظرفیت‌های آن آشنا هستند؟».

رئیس دانشگاه لرستان تصریح کرد: «همه باید پاسخگو باشیم درباره اینکه چقدر توانسته‌ایم از ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کنیم».

تلاش برای رفع عقب‌ماندگی‌های زیرساختی گردشگری لرستان

معاون عمرانی استاندار لرستان در این همایش در سخنانی گفت: «استان لرستان دارای پیشینه بسیار غنی و ارزشمند است؛ لرستان از لحاظ وضعیت جغرافیایی، توپوگرافی و وضعیت آب و هوایی شاید یکی از استان‌های ویژه و خاص در کشور بوده و هست».

دکتر احمدرضا دالوند تشریح کرد: «لرستان از نظر وضعیت آب و هوایی، تقریباً یک استان چهار فصل است؛ وضعیت بارش‌ها و آبی که در استان وجود دارد از نظر بارشی با سایر استان‌های کشور متفاوت است».

دکتر دالوند توضیح داد: «لرستان براساس آمار سازمان هواشناسی کشور جزو سه استان پربارش کشور است؛ این یک ظرفیت و پتانسیل بسیار بسیار مهم و اساسی است؛ براساس سند آمایش و بررسی‌های مختلف در سطوح متعدد استان، چند اولویت برای لرستان تعریف شده است: کشاورزی و دامپروری و گردشگری».

دکتر دالوند ادامه داد: «گردشگری یکی از ظرفیت‌های استان لرستان که به نظر بنده به خوبی به آن پرداخته نشده است؛ آن طور که باید و شاید در این زمینه در لرستان کار نشده است؛ یکی از چالش‌های جدی استان لرستان بحث اشتغال است؛ گردشگری در دنیا به عنوان یکی از صنعت‌هایی تعریف شده است که می‌تواند اشتغال‌های خوبی ایجاد کند و این باعث می‌شود که ما باید بیشتر به موضوع گردشگری استان لرستان توجه کنیم».

وی ادامه داد: «چند ظرفیت گردشگری استان لرستان را خدمتتان عرض می‌کنم؛ ما پنج هزار اثر تاریخی در استان لرستان داریم؛ 2600 از این اثرهای تاریخی تا به حال در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است؛ ما در بحث ثبت آثار ملی بعد از استان فارس، رتبه دوم کشور را داریم؛ این یک موضوع بسیار مهم و اساسی است».

معاون عمرانی استاندار لرستان افزود: «قدمت شهرنشینی در خرم‌آباد به پنج هزار سال قبل بازمی‌گردد؛ در کنار مناره آجری خرم‌آباد، قرن‌ها قبل شهر شاپورخواست شکل گرفته است».

دکتر احمدرضا دالوند افزود: «لرستان را به‌عنوان مادر پل‌های تاریخی کشور می‌شناسند؛ ما بیش از 100 پل تاریخی در استان لرستان داریم؛ هر کدام از این پل‌ها ویژگی‌های خاص خودشان را دارند؛ ما در لرستان بیش از 60 آبشار دائمی و فصلی داریم؛ هر کدام از آبشارها هم زیبایی‌ها و شاخصه‌های خاص خودشان را دارند».

دکتر دالوند تشریح کرد: «لرستان را به عنوان پایتخت ژئوتوریسم کشور می‌شناسند به خاطر مناطقی همچون تنگه شیرز، دره خزینه، دره تخت چان و آثار دیگر؛ همه این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها، بسیار مهم در گردشگری هستند».

وی تلنگر زد: «چرا در بحث گردشگری آنچنان که باید و شاید در لرستان کار نشده است؟ یکی از موضوعات اساسی که بسیار حائز اهمیت است و به آن پرداخته نشده است بحث زیرساخت‌هاست که به دو قسمت زیرساخت‌های فیزیکی (جاده، برق، آب، ارتباطات) و ثبت جهانی آثار است؛ اگر می‌خواهیم به رونق گردشگری و گردشگری برون‌مرزی و فراملی برسیم باید هم زیرساخت‌های فیزیکی را ارتقاء بدهیم و هم ثبت جهانی آثار را دنبال کنیم؛ باید به صورت جدی در این زمینه‌ها کار کنیم».

معاون عمرانی استاندار لرستان ادامه داد: «در موضوع اقامت‌گاه‌ها هم ضعف زیرساختی داریم؛ ما یک هتل قابل توجه از نوع بین‌المللی و برون‌مرزی نداریم؛ تلاش ما در این دو سال گذشته آن بوده است که بتوانیم مقداری از عقب‌ماندگی‌ها را جبران کنیم».

دکتر احمدرضا دالوند گفت: «امروزه گردشگری در دنیا تخصصی شده است؛ ما هم باید با نگاه تخصصی گردشگری در این مسیر حرکت کنیم؛ تلاش ما این بوده است مقداری از عقب‌افتادگی‌ها را جبران کنیم».

دکتر دالوند توضیح داد: «برنامه‌ریزی ما این است که قلعه فلک‌الافلاک ثبت جهانی بشود و تحقق این موضوع یکی از زیرساخت‌های مهم و اساسی برای رونق گردشگری استان لرستان است؛ پیگیری برای ثبت دره خرم‌آباد به عنوان اثر جهانی هم در دستور کار ما قرار گرفته است؛ امیدواریم این پیگیری‌ها محقق شوند و گام‌های اساسی در این زمینه برداشته شود».

وی بیان کرد:‌«کاروانسرای چمشک ثبت آثار شد که یک اتفاق مهم و اساسی بود؛ اعتباراتی هم برای ارتقای زیرساخت‌های این مکان تاریخی اختصاص یافته است؛ کارهای اینچنینی را باید با جدیت دنبال کنیم تا بتوانیم عقب‌ماندگی‌ها را در حوزه گردشگری جبران کنیم؛ گردشگری یک ظرفیت چندمنظوره برای استان لرستان است و یک درآمد پایدار و اشتغالزایی فراهم بشود».

دکتر دالوند اظهار داشت: «از دیگر فعالیت‌ها این است که دنبال ایجاد شهرک‌های تخصصی هستیم؛ برای نمونه به دنبال ایجاد دو شهرک تخصصی سلامت و کشاورزی در استان هستیم؛ به توافقات و پیشرفت‌هایی هم در این زمینه رسیده‌ایم؛ در کشورهای هم‌مرز ایران به ویژه کشور عراق، خیلی از این عزیزان به دنبال انجام کارهای درمانی خود در ایران هستند که به دنبال ایجاد شهرک تخصصی سلامت هستیم که جنبه گردشگری هم داشته باشد».

معاون عمرانی استاندار لرستان تلنگر زد: «متأسفانه خرم‌آباد جزو هفت مرکز استان در سطح کشور است که به شبکه ریلی وصل نیست؛ در این زمینه هم تلاش‌های بسیار وافری صورت گرفته است؛ الان پروژه راه‌آهن مرکز استان با یک جهش خوب در حال پیش رفتن است؛ امیدواریم در سال‌های آتی هم به بهره‌برداری برسد».

دکتر احمدرضا دالوند تشریح کرد: «ما در بحث صنعت هوایی هم وضعیت خوبی نداشتیم؛ با تلاش‌های صورت گرفته، برای اولین بار تعداد چهار شرکت هواپیمایی، پروازهایشان را در فرودگاه خرم‌آباد برقرار کرده‌اند؛ این دستاوردها با تلاش استاندار محترم استان لرستان حاصل شده است؛ امید داریم در آینده نه چندان دور بتوانیم پروازهای خارجی برون‌مرزی را هم در فرودگاه خرم‌آباد فعال کنیم».

دکتر دالوند بیان کرد: «شبکه ریلی و صنعت حمل و نقل هوایی از زیرساخت‌های بسیار مهم رونق گردشگری هستند که تلاش این است عقب‌ماندگی‌ها جبران شوند».

به‌دنبال هویت هستیم

دکتر مصطفی کرم پور، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه لرستان و دبیر علمی این همایش در سخنانی گفت: «ما به دنبال هویت هستیم؛ برگزاری اینگونه همایش در راستای هویت است».

دکتر کرم پور تشریح کرد: «همایش‌ها دنبال افرادی هستند که ساختارساز هستند؛ ساختارهای ذهنی را می‌سازند و مشکلات را با ایده‌هایی که ارائه می‌دهند رفع می‌کنند».

وی اظهار داشت: «ما دنبال افرادی هستیم که تهدیدات را به فرصت تبدیل کنند؛ امیدواریم مقالات پذیرفته شده در همایش راهگشای مسائل استان لرستان باشند؛ تعداد 112 مقاله در این همایش دریافت شد؛ تعداد 3 مقاله برترین‌ها شدند و تعداد 35 مقاله هم در سطح سخنرانی انتخاب شدند».

دبیر علمی همایش ادامه داد: «این همایش‌ها به بیان مسائل و مشکلات می‌پردازند و بایستی در مسیر تولید کارآفرینی قرار گیرند؛ دانشگاه‌ها هم باید به سوی دانشگاه‌های جامعه محور و دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم حرکت کنند».

اگر انسان گذشته را فراموش کند برای آینده تمی‌تواند تصمیم بگیرد

حجت الاسلام و المسلمین دکتر عابدین درویشی پور، رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان در این همایش در سخنانی گفت: «از منظر فلسفی و به قول مارتین هایدگر، اگر انسان گذشته خودش را فراموش کند برای آینده خودش نمی‌تواند تصمیم بگیرد؛ امروز چالشی که در بومی سازی فرهنگ‌ها و در انتقال ارزش‌های نهفته که در خاک است این مسئله به خوبی لمس می‌شود».

دکتر درویشی پور توضیح داد: «خداوند در قرآن کریم به ما درس تمدن، تاریخ و گردشگری را می‌آموزد؛ اگر انسان‌ها به تمدن خودشان بازنگردند و گذشته خودشان را فراموش کنند نمی‌توانند برای آینده تصمیم بگیرند؛ ما تعلق به گذشته داریم و پیوست گذشته هستیم و در عین حال در ارتباط با دیگران، معنا پیدا می‌کنیم».

وی ادامه داد: «این آسیب است که ما انسان‌ها فقط به خودمان و به فرد خودمان می‌اندیشیم؛ خداوند ما را از یک گوهر خلق کرد ولی فرمود ما شما را به صورت قبیله و جدا جدا گذاشتیم در تمدن‌های مختلف تا به شناخت برسید؛ وقتی می‌توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم که میراث گذشتگان را هم معرفی کنیم».

رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان افزود: «ما به تاریخ، تمدن و باستان خودمان نیازمندیم؛ بحث این است که ما باید چیزی برای عرضه داشته باشیم؛ قرآن کریم به ما آموخته است که در زمین و در این دنیا گردش کنید و عاقبت کار انسان‌ها را ببینید».

دکتر درویشی پور تشریح کرد: «پیوست‌های هماهنگی بین مسئولان استان در جهت استفاده از ظرفیت‌های استان را بایستی تقویت کرد؛ ما باید به گردشگری و تمدن دیار خودمان توجه کنیم؛ باید بتوانیم ظرفیت‌های انسان‌هایی که در این دیار زحمت کشیدند را به دیگران معرفی کنیم».

بزرگمردی به نام ابونجم بدر ابن حَسنَویه

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان در این همایش در سخنانی گفت: «نیاز است برخی ناگفته‌های تاریخ استان لرستان به گوش دانشجویان نسل امروز برسد و دانشجویان بدانند چه کسانی در این استان چه زحماتی کشیده‌اند».

دکتر عطا حسن‌پور تشریح کرد: «در تاریخ پر فراز و نشیب ایران و همچنین لرستان ما، نام شخصیتی وجود دارد که کمتر از او اسم برده شده است اما منشاء اقداماتی بوده است که حدود 1000 سال است که از گزند حوادث طبیعی و تاریخی و انسانی جان سالم به‌در برده است؛ آن شخص کسی نیست جز ابونجم بدر ابن حَسنَویه که کمتر نامش را شنیده‌اید اما به برخی از ویژگی‌های شخصیتی و همچنین اقدامات مؤثر و ماندگار ایشان در استان لرستان می‌پردازم».

دکتر حسن‌پور توضیح داد: «جناب حسنویه حکومتی به نام حکومت آل حسنویه در ایران بنیانگذاری می‌کند؛ کرمانشاه امروزی، لرستان و بخش‌هایی از اهواز را این حکومت توانست تحت سیطره خودش قرار بدهد؛ حتی توانست تا منطقه شهر نور کردستان عراق هم پیشروی کند».

وی ادامه داد: «ایشان {جناب بدر ابن حسنویه} ششصد سال قبل از اینکه شیعه در ایران به‌عنوان حکومت رسمی اعلام بشود در همین شهر خرم‌آباد و در همین قلعه فلک‌الافلاک، حکومت رسمی شیعه را اعلام می‌کند؛ بنابراین کسی که حدود 1000 سال قبل، داعیه شیعه‌پروری داشته باید به نیکی از ایشان یاد بشود».

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان افزود: «ایشان زمانی که خلیفه بغداد، قادر عباسی، حضور دارد به نام خودش سکه طلا ضرب می‌کند؛ سکه‌ای که بر روی آن نوشته است: ضَرَبَ فی شاپورخواست و این سکه‌های طلای 24 عیار هنوز در گنجینه قلعه فلک‌الافلاک وجود دارند؛ ایشان کسی است که در زمان حیات خلیفه بغداد در خرم‌آباد به نام خودش، خطبه نماز جمعه می‌خواند؛ بنابراین این شخص نیاز است که در عالم شیعه مورد تقدیر قرار بگیرد».

دکتر عطا حسن‌پور ادامه داد: «ایشان {بدر ابن حسنویه} ماهانه 30 هزار جفت کفش برای حاجیان و زوار عتبات عالیات، تهیه می‌کند؛ این شخص ماهانه 60 هزار درهم به بیوه‌گان و مسکینان تقدیم می‌کند؛ همان چیزی که ما الان در کشورمان به نام طرح شهید رجایی یا طرح 60 ساله داریم؛ این شخص هزار سال قبل این کارها را انجام داده است».

دکتر حسن‌پور ادامه داد: «این شخص آنقدر قدرتمند و ثروتمند بوده است که همه خزائن سلطنتی خودش را در قلعه فلک‌الافلاک نگهداری می‌کرده است و این قلعه را به عنوان محل نگهداری خزائن خودش انتخاب می‌کند».

وی اظهار داشت: «بزرگترین پل تاریخی ایران که به مادر پل‌های ایران مشهور است یادگار ابونجم بدر ابن حسنویه است و از همه مهم‌ترین پلی به این عظمت که یک پایه‌اش به اندازه آپارتمان است ظرف 10 سال ساخته می‌شود؛ این پل بزرگترین پل ایران و جهان باستان بوده است؛ به دستور ایشان پل گاومیشان که عریض‌ترین دهانه معماری دنیای باستان را داراست ساخته می‌شود؛ پل گاومیشان بر روی رودخانه خروشان سیمره به عرض 34 متر و 70 سانتیمتر ساخته شده است؛ این ویژگی معماران جهان را مبهوت هنر و هندسه دنیای باستان کرده است».

دکتر حسن‌پور توضیح داد: «تنها نامی که الان از ایشان باقی مانده است اسم منطقه بدرآباد در خرم‌آباد است؛ ایشان آبداناهایی ساخته است؛ هنگام ساختن پمپ بنزین قاضی در خیابان شریعتی خرم‌آباد یکی از کتیبه‌های آبدان معروف به آبدان بدر ایشان کشف شده است؛ این کتیبه دارای خط کوفی است و مربوط به سال 404 هجری قمری است و این نشان می‌دهد در این منطقه یک آبدان بوده که وقف مردم شده است».

وی خاطرنشان کرد: «آخرین نمونه کاری ایشان هم ساخت مقبره زید بن علی (ع) در بازار قدیم خرم‌آباد است؛ به هر حال چنین کسی که خدمات اینچنینی به ایران و به دنیا شیعه عرضه کرده است شایسته تقدیر است و نیاز است دانشجویان عزیزی که در رشته‌های تاریخ، معماری، باستانشناسی فعالیت می‌کنند حتماً به گوشه‌هایی از زندگی این بزرگمرد تاریخ ایران بپردازند و گوشه‌های ناگفته‌ی آن را بازگو کنند؛ روحش شاد باد چنین مردی که به ایران و اسلام خدمت کرد».

تفاوت تمدن با فرهنگ

رئیس سازمان بسیج اساتید استان لرستان در این همایش در سخنانی گفت: «تمدن به معنای مدنیت و در کنار هم زیستن و کاستن از خواسته‌های فزون‌طلبانه خود و مجال دادن به دیگران تا آنان نیز بتوانند در جوار ما به امور زندگی روزمره خود بپردازند».

دکتر غلامحسین حسینی توضیح داد: «تمدن به معنی شایستگی گذراندن زندگی همراه با مسالمت، دوستی و احترام به حقوق دیگران و در عین حال مطالبه حقوق مصوب در قانون برای خود است؛ هرچند میان تمدن و فرهنگ تمایز معنایی وجود دارد اما رابطه میان این دو ارتباطی متقابل و متعامل است؛ به نظر می‌رسد نظریه دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن در اثری تحت عنوان فرهنگ یا شبه فرهنگ در زمینه تفاوت تمدن و فرهنگ بیان شده فراگیرترین نظریه در این زمینه است».

دکتر حسینی ادامه داد: «دکتر ندوشن وی تفاوت بین این دو مفهوم واژگانی را چنین برمی شمرد: نخست آنکه تمدن بیشتر جنبه علمی و عینی دارد و فرهنگ بیشتر جنبه ذهنی و معنوی؛ هنرها، فلسفه، حکمت، ادبیات و اعتقادات مذهبی و غیرمذهبی در محدوه فرهنگ قرار می‌گیرند در حالی که تمدن، بیشتر ناظر به سطح حوائج مادی انسان در اجتماع است؛ تمدن بیشتر جنبه اجتماعی دارد و فرهنگ بیشتر جنبه فردی دارد؛ تمدن و فرهنگ با هم ارتباطاتی دارند اما ملازمه‌ای با هم ندارند؛ ما جوامع متمدنی را می‌شناسیم که ممکن است فرهنگ آن تنزل کرده باشد؛ به‌طور کلی مفهوم فرهنگ وسیع‌تر و قدیمی‌تر از تمدن است».

وی اظهار داشت:‌«همانگونه که متمدن بی‌فرهنگ داریم بافرهنگ بی‌تمدن نیز وجود دارد؛ باید دید آیا تفاوت بین فرهنگ و تمدن در چیست؟ در این زمینه دو نگرش وجود دارد: برمبنای نگرش نخست تمدن همان فرهنگ است که در بطن آن گونه‌های کاربردی چندگانه‌ای تعبیه شده است؛ برمبنای نگرش دوم فرهنگ در نقطه مقابل تمدن قرار دارد؛ از منظر این نگاه فرهنگ همه عقاید انسان‌ها مربوط به اسطوره، دین، هنر و ادبیات را دربرمی‌گیرد در حالی که تمدن، به حوزه خلاقیت انسانی مرتبط فناوری و علم اشاره می‌کند».

رئیس سازمان بسیج اساتید استان لرستان گفت: «قرآن کریم، سیر و سیاحت را سبب تعقل و اندیشه و بالارفتن سطح آگاهی و بینش انسانی می‌داند؛ یعنی همان عنصری که بی‌تردید سنگ بنا و شالوده رشد و توسعه زندگی انسان در ابعاد گوناگون فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است؛ چرا که در یک جامعه بسته و بی‌خبر از سرنوشت دیگر ملت‌ها، هیچ زمینه ای برای دستیابی به رشد شایسته و بایسته وجود ندارد و از تجربیات و دستاوردهای دیگران نیز بی‌بهره می‌ماند».

دکتر غلامحسین حسینی، تصریح کرد: «گردشگری نوعی کنش و جابجایی مکانی با هدف مشاهده دیگر امکان و مناطق در سرزمین‌های دورتر با هدف تفریح و سرگرمی و گرفتن پند دو سویه است؛ همان طوری که تضارب افکار موجب رشد دوسویه می‌شود تضارب در حوزه تمدنی نیز زمینه‌ساز رشد تمدن‌های موجود در زیست‌بوم گردشگران به‌صورت دو سویه می‌شود».

ارائه مقالات و تجلیل از برترها

در این نشست، تعدادی از پژوهشگران که مقالات آن‌ها برتر شناخته شده است مقالات خود را ارائه کردند.

همچنین از دست‌اندرکاران همایش و نویسندگان مقالات برتر تجلیل شد.