وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
دکتر سیمایی صراف با اشاره به اهمیت جایگاه عقل در انسان اظهار کرد: عقل به عنوان یک منبع و مرجع شناخته میشود. عقل در رتبه مقدم بر نقل است. یعنی نقل را با عقل باید سنجید. عقل و احکام عقلی از حیث دلالت، آبی از تخصیص است. یعنی نقل پر از استثناء و تخصیص است اما احکام عقلی، تخصیص نمیخورند.
به گزارش پایگاه خبری پژوهشگر نیوز به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دومین روز چهل و نهمین نشست سراسری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها با حضور دکتر حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مشهد مقدس ادامه یافت. در ابتدای این جلسه برخی از مسئولین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاههای سراسر کشور به ارائه دیدگاهها و نقطه نظرات خود پرداختند و در ادامه نیز وزیر علوم به سوالات مطروح پاسخ داده و به بیان دیدگاههای خود پرداخت.
در ابتدا حجتالاسلام مهدی ایمانیمقدم مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد در این نشست گفت: نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها به تعبیر رهبر انقلاب نهاد نمایندگی معنویت، اخلاق و خداباوری حوزه علمیه در دانشگاه است و ظرفیت عظیمی را برای ایجاد تحول روشی و محتوایی در دانشگاه در راستای تحقق اهداف انقلاب اسلامی در اختیار دارد.
وی ادامه داد: مهمانی 120 ساعته میلیونها دانشجوی مقطع کارشناسی بر سر سفره دروس متنوع معارف، مهمانی دهها هزار عضو هیئت علمی دانشگاه بر سر سفره دورههای دانشافزایی، وجود بیش از صد هیئت مذهبی و عالم دینشناس در دفاتر نهاد رهبری، حلقه واسط بین دهها مرکز پژوهشی و حوزه با دانشگاه، بخشی از این ظرفیتهای عظیم نهاد رهبری است. با این ظرفیت میتوان تحولی بزرگ در حوزه آموزش عالی ایجاد کرد.
حجتالاسلام ایمانیمقدم تصریح کرد: امید است وزارت علوم به مسئله مدیریت آموزش عالی با رسالت اعتلای ارزشهای الهی و انقلابی ورود نماید. در نگاه الهی تنها ارزش قبول مسئولیت، احیای ارزشهای انسانی و الهی در پرتو توحید تشریعی است.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: باید تمام توان مدیران وزارت علوم این باشد که فارغالتحصیلان دانشگاه، مومنتر، انقلابیتر و با انگیزهتر از روز ورود به دانشگاه باشند. در ارائه الگوی استاد و دانشجوی موفق و مرز پذیرش تنوع سلایق، باید بعد اخلاقی و ایمانی به مثابه بعد آموزشی و پژوهشی مورد اهتمام باشد.
وی در پایان به موضوع فرار مغزها پرداخت و افزود: مسئله فرار مغزها، تحلیل و ادله فراوانی دارد از جمله آن ادله معیشتی و نیاز محور نبودن محتواهای درسی است. وجود برخی اساتید غربزده در دانشگاه هم که دانشجویان را تشویق به مهاجرت کرده و سیاه نمایی میکنند، عملا لشکر بی جیره و مواجب دشمن هستند در این قضیه بی تاثیر نخواهند بود.
در ادامه حجتالاسلام شریف مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علم و صنعت خاطرنشان کرد: از دیدگاه مقام معظم رهبری، داشنجوی تراز انقلاب اسلامی، دانشجویی است که بدنبال تولید علم باشد. زمانی ما میتوانیم کشوری باشیم که تولید علم میکند، که دانشگاه سه رکن اساسی و وظیفه خود را به خوبی ایفا کند.
وی ابراز کرد: باید از مدیرانی در دانشگاه استفاده شود که به دانشگاه نگاه تمدنی داشته باشند. از دیدگاه رهبر انقلاب، مدیرانی که کوچکترین زاویه با انقلاب نداشته باشند، اهل دینداری باشند، سیاستزده نباشند میتوانند دانشگاه را در مسیر اصلی خود هدایت و اداره کند. اساتید دانشگاه باید رکن شاگردپروری در منش و روش آنان وجود داشته باشد.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علم و صنعت تصریح کرد: انتظار دانشگاه از اعضای هیئت علمی این است که دو بال را در حرکت خود در نظر بگیرد. یک بال مسائل آموزشی و پژوهشی و بال دیگر شاگردپروری است. استادی که به دانشجو تزریق امیدواری نکند و به علم، نگاه اقتصادی داشته باشد و اهل دین و شریعت نباشد، صلاحیت تدریس در دانشگاه را ندارد.
حجتالاسلام شریف نقش دفاتر نهاد را به عنوان بخش راهبردی و نه تزئینی یاد کرد و گفت: دانشجویانی که در تسخیر لانه جاسوسی موثر بودند، تلاش کردند که از انتساب به جناحهای مختلف سیاسی فاصله بگیرند به همین دلیل دانشجویان خط امام نام گرفتند. اکنون افرادی در دانشگاه هستند که فارغ از جناحبندیهای سیاسی، ادامهدهنده مسیر امام (ره)، راه انقلاب و حراست از آن هستند.
همچنین در ادامه حجتالاسلام سید حامد حسینی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: وزارت علوم باید کمک کند تا مسائل دانشگاه حل شود. فلسفه وجودی نهاد رهبری در دانشگاه برای رشد و بالندگی دانشگاه و دانشجویان است. جایگاه نهاد در دانشگاهها باید بیشتر از قبل تبیین شود. جایگاه نهاد یک جایگاه پدری در دانشگاه به حساب میآید. جایگاه پدری باید توسط متولی این امامزاده یعنی رئیس دانشگاه درک شود و بتواند تلاش کند تا بدرستی نقش نهاد رهبری در دانشگاه ایفا شود.
وی همچنین با توصیف شعار دولت چهاردهم با عنوان وفاق ملی اذعان کرد: شعار وفاق به معنای جمع بین حق و باطل نیست. اگر چیزی باطل است، همیشه باطل است. جمع انسانهای خوب و بد در کنار یکدیگر در یک مجموعه امکانپذیر نیست.
حجتالاسلام سید فخرالدین طباطبایی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی شریف نیز در پایان به موضوع مهاجرت نخبگان پرداخت و افزود: چنانچه دغدغههای اقتصادی نخبگان رفع شود بخش قابل توجهی از آنان در کشور میمانند. بسیاری از صنایع دفاعی ما بدست همین نخبگانی است که ماندن در ایران را انتخاب کردند و به فکر پیشرفت کشور هستند و دستاوردهای بزرگی آفریدند.
در ادامه این مراسم دکتر سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه دانشگاه مدرن، از دل حوزههای علمیه و مدارس دینی شکل گرفته است، گفت: به عنوان نمونه میتوان از دانشگاه آکسفورد نام برد که نوعی مدرسه دینی بوده است و از دل این مدرسه، دانشگاه مدرن متولد شده است.
وی اظهار کرد: دانشگاه مدرن در ایران به موازات مدارس دینی و حوزههای علمیه بوجود آمد. این اتفاق تاریخی، عواقب مثبت و منفی داشته است. یکی از عواقب منفی آن، این است که علم در ایران با تاخیر جامعهپذیر، عمومی و پذیرفته شد. اما پیامد مثبت آن، این است که حوزههای علمیه، سنتهای اصیل خود را حفظ کردند. گرچه پدیده مبارک وحدت حوزه و دانشگاه مقداری سنتهای اصیل را تحتالشعاع قرار داد و بوروکراسی اداری و دانشگاهی را بر حوزههای علمیه تحمیل کرد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب پیرامون سنتهای حوزوی و دانشگاهی خاطرنشان کرد: ایشان فرمودند مقصود از وحدت حوزه و دانشگاه این نیست که نظم اداری و آموزشی حوزههای علمیه شبیه دانشگاه انجام شود.
دکتر سیمایی صراف با تاکید بر لزوم آموزش درس اخلاق در حوزههای علمیه اظهار کرد: یکی از سنتهای خوب حوزه علمیه این است که در کنار دروس رسمی، درس اخلاق نیز آموزش داده میشود. مقام معظم رهبری همواره در ابتدای درس خارج فقه، یک حدیث اخلاقی بیان و مفهوم آن را تشریح میکنند. مرحوم آیتالله موسوی نژاد میگفت من راضی نیستم کسی در مدرسه علمیه من تحصیل کند بدون اینکه درس اخلاق شرکت کند. مرحوم آیتالله فلسفی هم هر هفته درس اخلاق و عقاید در مشهد دایر میکرد. امام خمینی (ره) نیز اولین فقیهی بودند که در قم درس اخلاق را احیا و رسمی کردند و بعد از ایشان این سنت در قم ادامه پیدا کرد.
وی در ادامه افزود: حضور موثر و مستمر روحانیت در دانشگاه، لوازم و اقتضائات ویژه و ممتازی را نیازمند است. برخی از این اقتضائات، مرتبط با مبلغ، برخی شرائط لازمه محتوا و برخی مربوط به فلسفه تبلیغ است؛ بعد از شهادت و فقدان آیتالله مطهری، دانشگاهیان از امام راحل یک جایگزین و مغز متفکر علمی، حوزوی و دانشگاهی درخواست کردند. امام خمینی (ره) هم با فراستی که داشتند، آیتالله خامنهای را معرفی کردند. لذا رهبر انقلاب از آغاز جوانی با نسل جوان و دانشگاهی مرتبط بودند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به صفات و ویژگیهای بارز رهبر انقلاب تصریح کرد: ایشان یک شخصیت فرهنگی هستند. فرهنگ یعنی اینکه از یک چیز، همه چیز و از هر چیز، چیزی بدانید. در واقع یعنی شما باید یک تخصص داشته باشید. زمانی یک نفر به عنوان یک شخصیت فرهنگی شناخته میشود که علاوه بر آن تخصص، از موضوعات دیگر معلومات داشته باشد. تبحر رهبر انقلاب در مطالعات و ممارستشان در کتابخوانی کمنظیر است.
دکتر سیمایی صراف با اشاره به اهمیت جایگاه عقل در انسان اظهار کرد: عقل به عنوان یک منبع و مرجع شناخته میشود. عقل در رتبه مقدم بر نقل است. یعنی نقل را با عقل باید سنجید. عقل و احکام عقلی از حیث دلالت، آبی از تخصیص است. یعنی نقل پر از استثناء و تخصیص است اما احکام عقلی، تخصیص نمیخورند. توان ادراک عقل باعث شده است که مذهب شیعه افتخار کند که مذهب عدلیه است. زیرا معتقد به حسن و قبح ذاتی و عقلی هستیم. ما عدالت و مصادیق آن را درک میکنیم. یکی از مسائل بنیادین، اینست که مرز عقل و تعبد را باید مشخص کنیم و به پیامدهای آن پایبند باشیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری شهید مطهری را یکی از احیاگران عقل دانست و گفت: متاسفانه تحجر او را از ما گرفت. تحجر، خوارج را در زمان امیرالمومنین (ع) به وجود آورد. به قول شهید مطهری، خوارج به صورت فیزیکی از بین رفت ولی تفکرشان باقی ماند. حضرت علی (ع) فرمود بین خوارج و معاویه فرق است. خوارج دنبال حق بودند ولی اشتباه رفتند ولی معاویه از ابتدا به دنبال باطل بود.
وی در پایان عنوان کرد: در برخورد با دانشجو نیازمند بصیرت هستیم. اگر بصیرت نداشته باشیم هرچه تلاش کنیم، از واقعیت دورتر میشویم. آدمی که بدون بصیرت حرکت میکند زیانش به جامعه بیشتر است. این بیان نورانی اهل بیت است که: العامل علی بصیره، کالسائر علی غیر الطریق لایزیده سرعة السیر الا بعدا؛ کسی که عالم به زمان و موقعیت فرهنگی و اجتماعی باشد، در آشوبها گرفتار نمیشود. نسل جوانی که با آنها کار میکنید با نسلی که شهید مطهری کار میکرد تغییر کرده است. یکی از تفاوتهای آن عدم تحکمپذیری نسل جدید است. نسل جدید اهل یک طرفه حرف شنیدن نیست و به دنبال گفتگوست؛ اما همان طور که خوب حرف زدن، سواد میخواهد، شنیدن هم یک سواد است؛ ما باید سواد شنیداری داشته باشیم تا بتوانیم با نسل جدید ارتباط برقرار کنیم.